Αθηνά μου, μια μικρή γεύση από την όμορφη Σκόπελο!
Εύχομαι να περάσετε όμορφα και να χαλαρώωωωωωσετε!
Εύχομαι να περάσετε όμορφα και να χαλαρώωωωωωσετε!
Πέμπτη 10 Ιουλίου 2008
Τρίτη 8 Ιουλίου 2008
καλό καλοκαίρι
ΔΩΔΕΚΑ ΝΗΣΩΝ ΑΓΓΕΛΟΣ
Ερμής και χελινοδρόμος ποιος
Το πρωί με φοινικιάς Ροδίτισσας
Κλωνάρι στον αιθέρα καίοντας χύνεται
Πάνω από της Ανατολής την ορασιά
Στέγες κατάρτια δώματα καμπαναριά
Μ΄ιριδόστιχο πέδιλο μόλις
Αγγίζοντας
Ποιος- όταν μες΄από του πόντου τις
Αμπελοβραγιές πηδώντας τα δελφινοκόριτσα
Βγάζουν κρυγιές φωνές αγριοπερίστερων
Πίσω απ΄το ψάρι τ΄αέρος το ακαμάνιστο
Και με την πελαγίδα ή τ΄αρσινάκι στο-
Λίζουνε τα γαλάζια γένια του Αι-Νικόλα
Του θαλασσάχραντου
Ροδινά τότε-ποιος της Χάλκης γιος
Το κολασμένο του «καμένου σπήλιου» λύνοντας
Κράτος ψηλά πηγαίνει τα τιμιότατα
Δώρα του θεού που οι χρόνοι δεν κατάλυσαν
Πάει πετ΄’αει-κι ο νους του αγάλλει σαν
Ήλιου αχτιδωσιά στης μνήμης των αρχαίων
Το χάλκωμα
Πάει πετάει-μα στις ψυχές χτυπά
Καμπάνα σηκωμού και αρνάδας λύτρωση
Βράχια που του νερού τα ξαναλέει ο αντίλαλος
Κοπάδια-σπίτια που τα πάει ο Δάφνις γυμνός
Μαϊστραλίζουν οι μανταρινιές της Καλυμνος
Κι ακούν μισάνοιχτα της Κάσος
τα όστρακα
Θύρσου Σταυρού ή Σπαθιού
Της καλοσύνης λάμπος και ύμνισμα !
Για να ναι το γλυκό χείλι του μέλλοντος
Πάντα στης νέας γερής κοπέλας το βυζί
Γάλα νυμφαίο μυθικό στάχυ μαζί
Πάτμος της πράξης και του ονείρου
Νίσυρος
Κως Λέρος Σύμη Αστροπαλειά
Κάρπαθος Τήλος Καστελόριζο..................
Ποιος τώρα βουτηχτής αργοσιμώνοντας
Τον ουρανό βυθού που ανάβει τα σφουγγάρια του
Άξαφνα νιώθεται άγγελος και Πανορμίτης του
Μυστικού που ξεχύνεται «χρυσέαις
νυφάδεσσι»
Πάει ψηλά μ΄ένα κηρύκειο φως
Πάνω από ρημοκκλήσια και ανεμόμυλους
Μαντάτο ελευθεριάς ν’ αντιχτυπήσει
Κατά των Αθηναίων το κάστρο που ριγά-
Ποιος με σπιλιάδας τάχος πάει γοργά
Και ξεδιπλώνει τη σημαία της αφρισμένης
Θάλασσας.
Ερμής και χελινοδρόμος ποιος
Το πρωί με φοινικιάς Ροδίτισσας
Κλωνάρι στον αιθέρα καίοντας χύνεται
Πάνω από της Ανατολής την ορασιά
Στέγες κατάρτια δώματα καμπαναριά
Μ΄ιριδόστιχο πέδιλο μόλις
Αγγίζοντας
Ποιος- όταν μες΄από του πόντου τις
Αμπελοβραγιές πηδώντας τα δελφινοκόριτσα
Βγάζουν κρυγιές φωνές αγριοπερίστερων
Πίσω απ΄το ψάρι τ΄αέρος το ακαμάνιστο
Και με την πελαγίδα ή τ΄αρσινάκι στο-
Λίζουνε τα γαλάζια γένια του Αι-Νικόλα
Του θαλασσάχραντου
Ροδινά τότε-ποιος της Χάλκης γιος
Το κολασμένο του «καμένου σπήλιου» λύνοντας
Κράτος ψηλά πηγαίνει τα τιμιότατα
Δώρα του θεού που οι χρόνοι δεν κατάλυσαν
Πάει πετ΄’αει-κι ο νους του αγάλλει σαν
Ήλιου αχτιδωσιά στης μνήμης των αρχαίων
Το χάλκωμα
Πάει πετάει-μα στις ψυχές χτυπά
Καμπάνα σηκωμού και αρνάδας λύτρωση
Βράχια που του νερού τα ξαναλέει ο αντίλαλος
Κοπάδια-σπίτια που τα πάει ο Δάφνις γυμνός
Μαϊστραλίζουν οι μανταρινιές της Καλυμνος
Κι ακούν μισάνοιχτα της Κάσος
τα όστρακα
Θύρσου Σταυρού ή Σπαθιού
Της καλοσύνης λάμπος και ύμνισμα !
Για να ναι το γλυκό χείλι του μέλλοντος
Πάντα στης νέας γερής κοπέλας το βυζί
Γάλα νυμφαίο μυθικό στάχυ μαζί
Πάτμος της πράξης και του ονείρου
Νίσυρος
Κως Λέρος Σύμη Αστροπαλειά
Κάρπαθος Τήλος Καστελόριζο..................
Ποιος τώρα βουτηχτής αργοσιμώνοντας
Τον ουρανό βυθού που ανάβει τα σφουγγάρια του
Άξαφνα νιώθεται άγγελος και Πανορμίτης του
Μυστικού που ξεχύνεται «χρυσέαις
νυφάδεσσι»
Πάει ψηλά μ΄ένα κηρύκειο φως
Πάνω από ρημοκκλήσια και ανεμόμυλους
Μαντάτο ελευθεριάς ν’ αντιχτυπήσει
Κατά των Αθηναίων το κάστρο που ριγά-
Ποιος με σπιλιάδας τάχος πάει γοργά
Και ξεδιπλώνει τη σημαία της αφρισμένης
Θάλασσας.
Δευτέρα 7 Ιουλίου 2008
Πρώτη απόπειρα για σενάριο με ΤΠΕ
Αρχαία ελληνικά μαντεία - Η αγωνία της πρόγνωσης
1. Ταυτότητα του Σεναρίου
Τίτλος: «Αρχαία ελληνικά μαντεία-η αγωνία της πρόγνωσης»
Διδακτικά αντικείμενα: Αρχαία Ιστορία , Α΄ Γυμνασίου, ενότητα 6η ( Οι Πανελλήνιοι δεσμοί), παράγραφος: τα μαντεία// Δραματική ποίηση: Ευριπίδη «Ελένη» Γ Γυμνασίου, στιχ. 820-840.
Χρονική διάρκεια: 3-4 διδακτικές ώρες
Σύντομη περιγραφή
Μετά τη διδασκαλία της ενότητας για τα μαντεία στην Α τάξη, δεδομένου ότι ελάχιστα αναφέρονται στο βιβλίο και το θέμα «μαντεία» έχει τεράστιο ενδιαφέρον, οι μαθητές πρόκειται να ανατρέξουν σε υλικό σχετικό με τα πιο γνωστά αρχαία ελληνικά μαντεία και τους πιο διαδεδομένους τρόπους μαντικής τέχνης.
Ανάλογα μπορούν να αξιοποιηθούν οι προαναφερθέντες στίχοι από την «Ελένη» του Ευριπίδη στους οποίους ο αγγελιοφόρος εκφράζει την αμφισβήτησή του τόσο για τη μαντική τέχνη όσο και για την τάξη των μάντεων.
Στόχοι – σκεπτικό
Να γνωρίσουν οι μαθητές ένα τόσο μεγάλο και ανεξάντλητο -κατά μια έννοια- θέμα, όπως είναι τα μαντεία και τη διαδικασία που ακολουθούνταν στο καθένα από αυτά προκειμένου να φωτίσει τις ανησυχίες και τις απορίες του καθενός που κατέφευγε σε αυτά.
Να κατανοήσουν το ρόλο των μάντεων στην αρχαία ελληνική κοινωνία.
Να πληροφορηθούν τους τρόπους μαντικής που χρησιμοποιούνταν.
Να βρούνε κατά πόσο κάποια στοιχεία της αρχαίας ελληνικής λατρείας έχουν παρεισφρύσει στο χριστιανισμό και να επισημάνουν τη συνέχεια της παράδοσης.
Να προβληματιστούν για το σήμερα, την αγωνία που κυριαρχεί για το μέλλον και τους τρόπους με τους οποίους επιδιώκεται η όποια πρόγνωση;
Να επιχειρηθεί ένας επιστημονικός τρόπος προσέγγισης της ιστορικής γνώσης: χρήση κάθε είδους πηγής ( κείμενο, εικόνα, βίντεο), διατύπωση και έλεγχος υποθέσεων, ερμηνεία δεδομένων, συγκρότηση επιχειρημάτων, ένταξη ιστορικών γεγονότων στο χώρο και το χρόνο, αιτιακές σχέσεις.)
Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης
Το σκεπτικό της διδακτικής παρέμβασης
Είναι γεγονός ότι η αγωνία του ανθρώπου να μάθει τι θα του συμβεί είναι δεδομένη σε κάθε εποχή. Σε πολλές περιπτώσεις τόσο στην ιστορία όσο και στην αρχαία ελληνική γραμματεία γίνεται λόγος για το ρόλο των μαντείων και την εξέχουσα θέση που κατείχαν στον αρχαίο ελληνικό χώρο. Είναι συνεπώς μια πρόκληση να καταπιαστεί κανείς με το συγκεκριμένο θέμα με την ελπίδα ότι το αποτέλεσμα μπορεί να παρουσιάσει κάποιο ενδιαφέρον για καθέναν που προτίθεται να κατανοήσει τις πηγές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Άλλωστε όταν μιλούμε για τη μαντική και τη μαγεία , ίσως κάποιος να προσθέσει και τη θρησκεία, στην ουσία κάνουμε λόγο για τη γενεαλογία της γνώσης. Γιατί τελικά η ορθολογική σκέψη και γνώση δεν κατόρθωσε να αντικαταστήσει την πίστη στη μαντική και στη μαγεία; Γιατί υπάρχει ακόμη και σήμερα ο φόβος αυτός που «τρώει τα σωθικά» του ορθού λόγου και παραδίδει τη διαχείριση των αγωνιών μας σε αγύρτες εκφοβιστές, μάντεις επίβουλους του παρελθόντος και του μέλλοντος;
Μέσα διδασκαλίας
Χρησιμοποιούμε το λογισμικό «Κασταλία»
Η “ΚΑΣΤΑΛΙΑ” είναι ένα μαθησιακό περιβάλλον διαλογικών πολυμέσων, υποστηριζόμενο από υπολογιστές και δίκτυο, για τη διερευνητική μελέτη της ιστορίας και της τέχνης με τη χρήση των ιστορικών πηγών. Το λογισμικό διαθέτει στον μαθητή ιστορικές πηγές ως πληροφοριακό υλικό και σειρά εργαλείων (βιβλιοθήκες έρευνας οργανωμένες σε βάση δεδομένων, εικονικό μουσείο, χάρτες, ευρετήρια) για την επεξεργασία των πηγών. Διαθέτει επίσης χώρο εργασίας μέσα στον οποίο μπορούν να μελετηθούν επιλεγμένες θεματικές ενότητες του γνωστικού αντικειμένου. Οι άξονες για τον προσανατολισμό της μελέτης είναι τα σενάρια, που επιτρέπουν να φωτισθούν διάφορες όψεις των θεματικών ενοτήτων , αλλά και οι δραστηριότητες και οι εργασίες που περιέχονται στα σενάρια. Παρέχονται ακόμη δυνατότητες εμπλουτισμού του λογισμικού με νέες θεματικές ενότητες και σενάρια.
Στη συγκεκριμένη βάση προτείνονται οι εξής.
Ομάδα Α: Τα μαντεία στην Αρχαία Ελλάδα
Ομάδα Β: Οι μάντεις και οι τρόποι της μαντικής τέχνης.
Ομάδα Γ: Η αγωνία της πρόγνωσης σήμερα
Ρόλος του διδάσκοντα: Ο ρόλος του διδάσκοντα αφού εγκαταστήσει το λογισμικό σε κάθε υπολογιστή και εξηγήσει τον τρόπο που λειτουργεί, είναι καθοδηγητικός.
Ρόλοι των μαθητών: Οι μαθητές χωρίζονται σε τρεις ομάδες ανάλογα με τα σενάρια και τα φύλλα εργασίας. Μελετούν τις πηγές και συμπληρώνουν τα φύλλα εργασίας. Στο τέλος κάθε ομάδα παρουσιάζει τα συμπεράσματά της.
Εργαλεία: Πέραν του λογισμικού μπορεί να χρησιμοποιηθεί επεξεργαστής κειμένου και ίσως κάποια διεύθυνση από το διαδίκτυο.
Αξιολόγηση μαθητών
Η αξιολόγηση των μαθητών θα σχετίζεται με την επίτευξη ή όχι των στόχων που τέθηκαν αρχικά. Θα συνεκτιμηθούν οι γραπτές απαντήσεις των ομάδων στο φύλλο εργασίας, η συνεργασία των μελών των ομάδων κατά τη διάρκεια της έρευνας και η συμμετοχή των ομάδων στην τελική συζήτηση.
Κριτική
Βασικό στοιχείο της διδακτικής παρέμβασης είναι η αποφυγή δοσμένων απαντήσεων και η χρήση των ΤΠΕ όχι μόνο ως συμπληρωματικό υλικό του διδακτικού εγχειριδίου αλλά ως ένα περιβάλλον ανίχνευσης των πηγών και διασταύρωσης πληροφοριών. Βέβαια δίνεται ένα έτοιμο υλικό στους μαθητές, δηλαδή δεν ανατρέχουν μόνοι τους στη συγκέντρωση των πηγών. Ωστόσο αυτός ο συνδυασμός εικόνας και κειμένου βοηθά το μαθητή να κάνει τους απαραίτητους συσχετισμούς, να προβληματιστεί, και ενδεχομένως να εμβαθύνει σε σημεία ή πτυχές της ιστορικής γνώσης που τον αφορούν περισσότερο. Είναι ένας καλός τρόπος παρουσίασης ενός ιστορικού φαινομένου με πιο λεπτομερειακό και αποτελεσματικό τρόπο.
Βιβλιογραφία
E.R. Dodds “ Οι Έλληνες και το Παράλογο» μετάφρ. Γιατρομανωλάκης εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996
Βαλαβάνης Πάνος: «Ιερά και αγώνες στην αρχαία Ελλάδα» εκδ. Καπόν , Αθήνα 2004.
H. W. Parke: «Ελληνικά μαντεία» μτφ Αν. Βοσκού εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα, 1979.
Δάκαρης Σ . «Δωδώνη. Αρχαιολογικός οδηγός», Ιωάννινα 1986
Ν. Παπαχατζή, Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις, Βοιωτικά –Φωκικά, Εκδοτική Αθηνών1981, σελ 234-8 και 244-257.
Παναγόπουλος Ιωάννης: «Η εκκλησία των προφητών» Αθήνα , 1979
Εφημερίδα « Η καθημερινή» Επτά Ημέρες , Αφιέρωμα στο Ελληνικό Παιχνίδι 21-12-1997.
Εφημερίδα « Η καθημερινή» Επτά Ημέρες , Αφιέρωμα στα «όνειρα» 5-1-2003
Εγκυκλοπαίδεια , Πάπυρος, Λαρούς , Μπριτάνικα τόμος 40ος
Αλ . Παπαδιαμάντης: Τα Άπαντα, τόμος τρίτος διήγημα «Θέρος-έρως»
Δικτυογραφία
http://www.apologitis.com/gr/ancient/manteia.htm
http://www.kathimerini.gr/
http://mythologia.8m.com/geometria.html
http://mythics.info/greek/mythologia/orakel_gr.htm
http://www.geocities.com/artofwise/Manteia.html
Φύλλο Εργασίας 1ο – Ομάδα Α ΄
Τίτλος: Τα αρχαία μαντεία στην Ελλάδα
Οι μαθητές της Α ομάδας θα συλλέξουν πληροφορίες για τα σπουδαιότερα ελληνικά μαντεία της αρχαιότητας από τις πηγές που έχουν στη διάθεσή τους. στο τέλος αφού καταγράψουν με τη βοήθεια των ερωτήσεων τις εντυπώσεις τους θα τις παρουσιάσουν στις άλλες ομάδες.
1. Προσέξτε τον ακόλουθο χάρτη και εντοπίστε τα σπουδαιότερα μαντεία στον Ελλαδικό χώρο. Για τη θέση τους και τις αποστάσεις τους από διάφορες περιοχές της Ελλάδος και της Ασίας μπείτε στην ιστοσελίδα: http://mythologia.8m.com/geometria.html και παρατηρείστε τους χάρτες που υπάρχουν. Να καταγράψετε σύντομα τα σχόλιά σας.
2. Παρακολουθείστε το βίντεο από το History Channel, διαβάστε την πηγή 1 , δείτε την εικόνα Α και παρουσιάστε την ιστορία του μαντείου των Δελφών.
Α. Πότε ήκμασε.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Β. Πώς γινόταν η χρησμοδότηση και πότε.
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Γ. Ποιοι επισκέπτονταν το μαντείο για να πάρουν χρησμό.
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Δ. Τι σας εντυπωσιάζει ιδιαίτερα.
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. Προσέξτε τη Β εικόνα και μιλήστε για τη μορφή των χρησμών και το κατά πόσο ήταν ξεκάθαροι και κατανοητοί;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Μελετείστε την πηγή 2 και 3 και προσέξτε την εικόνα Γ και Δ .
Α. Τι γνωρίζουμε για την ίδρυση του μαντείου της Δωδώνης;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β. Περιγράψτε σύντομα τη μαντική διαδικασία στη Δωδώνη.
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Γ. Γιατί μας είναι λιγότερο γνωστό το μαντείο σε σχέση με αυτό των Δελφών;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
5. Παρατηρείστε την εικόνα Ε:
α. Ποιο μαντείο της αρχαιότητας αφορά; ...........................................................................
β. Τι ακριβώς γινόταν εκεί;.....................................................................................................
Φύλλο Εργασίας 2ο – Ομάδα Β ΄
Τίτλος: Οι μάντεις και οι τρόποι της μαντικής τέχνης
Οι μαθητές της Β ομάδας θα συλλέξουν πληροφορίες για τους μάντεις και τις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα για να προβλέψουν το μέλλον παρατηρώντας παράλληλα κατά πόσο κάποιοι από αυτούς τους τρόπους υπάρχουν και σήμερα.
1. Διαβάστε προσεκτικά το κείμενο 1:
α. Ποιες ήταν οι ικανότητες των μάντεων;
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
β. Ποια είδη μαντείας υπάρχουν σύμφωνα με τον Κικέρωνα;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Παρατηρείστε προσεκτικά την εικόνα Α:
Α. Ποιοι εικονίζονται;
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β. Ποιες πληροφορίες συλλέγουμε για τα πρόσωπα αυτά;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. Μελετώντας το κείμενο 2 και την εικόνα Β ποιους τρόπους μαντείας εντοπίζετε; Ποιος σας είναι ο πιο γνωστός;
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Παρατηρείστε τις εικόνες Γ και Δ:
α. Για ποια μέθοδο πρόγνωσης και θεραπείας γίνεται λόγος;
...................................................................................................................................................
β. Ποια εποχή αντιπροσωπεύουν οι δύο εικονικές αυτές πηγές; Τι συμπεράσματα βγάζουμε από τη σύγκρισή τους;
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
5. Διαβάστε το κείμενο 3:
α. Να παρουσιάσετε το παραμύθι και το ρόλο του ονείρου σε αυτό.
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
β. Γνωρίζετε ανάλογα παραμύθια στα οποία υπάρχουν όνειρα;
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
6. Παρατηρείστε την εικόνα Ε: Τι εξυπηρετεί στην εξέλιξη της υπόθεσης της Οδύσσειας το όνειρο στο συγκεκριμένο σημείο;
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Φύλλο Εργασίας 3ο – Ομάδα Γ ΄
Τίτλος: Η αγωνία της πρόγνωσης
Οι μαθητές της Γ ομάδας θα συλλέξουν πληροφορίες για τους τρόπους που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος να μάθει το μέλλον του όχι μόνο στην αρχαιότητα αλλά και μετέπειτα.
1. Διαβάστε το κείμενο 1ο:
Α. Γιατί σταματά η ακμή των μαντείων;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β. Τι μαρτυρά τη συνεχή διάθεση του ανθρώπου να μάθει για το μέλλον του;
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Αφού μελετήσετε το κείμενο 2 και την εικόνα 1
Α. Να πείτε ποιος αντικατέστησε τους μάντεις στα πρώτα χριστιανικά χρόνια;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β. Ποια είναι η τύχη των προφητών και γιατί;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. Διαβάστε το απόσπασμα από το διήγημα του Παπαδιαμάντη «Θέρος-Έρως»
Α. Σε ποιον καταφεύγει ο ήρωας να μάθει για την τύχη του και ποια μέσα χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο άτομο για να του δώσει απαντήσεις;
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β. Γνωρίζετε ανάλογα περιστατικά σήμερα;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Παρατηρείστε τις εικόνες 2, 3, 4 και αναφέρετε τους τρόπους πρόγνωσης με τους οποίους σχετίζονται. Γνωρίζετε κάποιον επιπλέον εσείς σήμερα;
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
1. Ταυτότητα του Σεναρίου
Τίτλος: «Αρχαία ελληνικά μαντεία-η αγωνία της πρόγνωσης»
Διδακτικά αντικείμενα: Αρχαία Ιστορία , Α΄ Γυμνασίου, ενότητα 6η ( Οι Πανελλήνιοι δεσμοί), παράγραφος: τα μαντεία// Δραματική ποίηση: Ευριπίδη «Ελένη» Γ Γυμνασίου, στιχ. 820-840.
Χρονική διάρκεια: 3-4 διδακτικές ώρες
Σύντομη περιγραφή
Μετά τη διδασκαλία της ενότητας για τα μαντεία στην Α τάξη, δεδομένου ότι ελάχιστα αναφέρονται στο βιβλίο και το θέμα «μαντεία» έχει τεράστιο ενδιαφέρον, οι μαθητές πρόκειται να ανατρέξουν σε υλικό σχετικό με τα πιο γνωστά αρχαία ελληνικά μαντεία και τους πιο διαδεδομένους τρόπους μαντικής τέχνης.
Ανάλογα μπορούν να αξιοποιηθούν οι προαναφερθέντες στίχοι από την «Ελένη» του Ευριπίδη στους οποίους ο αγγελιοφόρος εκφράζει την αμφισβήτησή του τόσο για τη μαντική τέχνη όσο και για την τάξη των μάντεων.
Στόχοι – σκεπτικό
Να γνωρίσουν οι μαθητές ένα τόσο μεγάλο και ανεξάντλητο -κατά μια έννοια- θέμα, όπως είναι τα μαντεία και τη διαδικασία που ακολουθούνταν στο καθένα από αυτά προκειμένου να φωτίσει τις ανησυχίες και τις απορίες του καθενός που κατέφευγε σε αυτά.
Να κατανοήσουν το ρόλο των μάντεων στην αρχαία ελληνική κοινωνία.
Να πληροφορηθούν τους τρόπους μαντικής που χρησιμοποιούνταν.
Να βρούνε κατά πόσο κάποια στοιχεία της αρχαίας ελληνικής λατρείας έχουν παρεισφρύσει στο χριστιανισμό και να επισημάνουν τη συνέχεια της παράδοσης.
Να προβληματιστούν για το σήμερα, την αγωνία που κυριαρχεί για το μέλλον και τους τρόπους με τους οποίους επιδιώκεται η όποια πρόγνωση;
Να επιχειρηθεί ένας επιστημονικός τρόπος προσέγγισης της ιστορικής γνώσης: χρήση κάθε είδους πηγής ( κείμενο, εικόνα, βίντεο), διατύπωση και έλεγχος υποθέσεων, ερμηνεία δεδομένων, συγκρότηση επιχειρημάτων, ένταξη ιστορικών γεγονότων στο χώρο και το χρόνο, αιτιακές σχέσεις.)
Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης
Το σκεπτικό της διδακτικής παρέμβασης
Είναι γεγονός ότι η αγωνία του ανθρώπου να μάθει τι θα του συμβεί είναι δεδομένη σε κάθε εποχή. Σε πολλές περιπτώσεις τόσο στην ιστορία όσο και στην αρχαία ελληνική γραμματεία γίνεται λόγος για το ρόλο των μαντείων και την εξέχουσα θέση που κατείχαν στον αρχαίο ελληνικό χώρο. Είναι συνεπώς μια πρόκληση να καταπιαστεί κανείς με το συγκεκριμένο θέμα με την ελπίδα ότι το αποτέλεσμα μπορεί να παρουσιάσει κάποιο ενδιαφέρον για καθέναν που προτίθεται να κατανοήσει τις πηγές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Άλλωστε όταν μιλούμε για τη μαντική και τη μαγεία , ίσως κάποιος να προσθέσει και τη θρησκεία, στην ουσία κάνουμε λόγο για τη γενεαλογία της γνώσης. Γιατί τελικά η ορθολογική σκέψη και γνώση δεν κατόρθωσε να αντικαταστήσει την πίστη στη μαντική και στη μαγεία; Γιατί υπάρχει ακόμη και σήμερα ο φόβος αυτός που «τρώει τα σωθικά» του ορθού λόγου και παραδίδει τη διαχείριση των αγωνιών μας σε αγύρτες εκφοβιστές, μάντεις επίβουλους του παρελθόντος και του μέλλοντος;
Μέσα διδασκαλίας
Χρησιμοποιούμε το λογισμικό «Κασταλία»
Η “ΚΑΣΤΑΛΙΑ” είναι ένα μαθησιακό περιβάλλον διαλογικών πολυμέσων, υποστηριζόμενο από υπολογιστές και δίκτυο, για τη διερευνητική μελέτη της ιστορίας και της τέχνης με τη χρήση των ιστορικών πηγών. Το λογισμικό διαθέτει στον μαθητή ιστορικές πηγές ως πληροφοριακό υλικό και σειρά εργαλείων (βιβλιοθήκες έρευνας οργανωμένες σε βάση δεδομένων, εικονικό μουσείο, χάρτες, ευρετήρια) για την επεξεργασία των πηγών. Διαθέτει επίσης χώρο εργασίας μέσα στον οποίο μπορούν να μελετηθούν επιλεγμένες θεματικές ενότητες του γνωστικού αντικειμένου. Οι άξονες για τον προσανατολισμό της μελέτης είναι τα σενάρια, που επιτρέπουν να φωτισθούν διάφορες όψεις των θεματικών ενοτήτων , αλλά και οι δραστηριότητες και οι εργασίες που περιέχονται στα σενάρια. Παρέχονται ακόμη δυνατότητες εμπλουτισμού του λογισμικού με νέες θεματικές ενότητες και σενάρια.
Στη συγκεκριμένη βάση προτείνονται οι εξής.
Ομάδα Α: Τα μαντεία στην Αρχαία Ελλάδα
Ομάδα Β: Οι μάντεις και οι τρόποι της μαντικής τέχνης.
Ομάδα Γ: Η αγωνία της πρόγνωσης σήμερα
Ρόλος του διδάσκοντα: Ο ρόλος του διδάσκοντα αφού εγκαταστήσει το λογισμικό σε κάθε υπολογιστή και εξηγήσει τον τρόπο που λειτουργεί, είναι καθοδηγητικός.
Ρόλοι των μαθητών: Οι μαθητές χωρίζονται σε τρεις ομάδες ανάλογα με τα σενάρια και τα φύλλα εργασίας. Μελετούν τις πηγές και συμπληρώνουν τα φύλλα εργασίας. Στο τέλος κάθε ομάδα παρουσιάζει τα συμπεράσματά της.
Εργαλεία: Πέραν του λογισμικού μπορεί να χρησιμοποιηθεί επεξεργαστής κειμένου και ίσως κάποια διεύθυνση από το διαδίκτυο.
Αξιολόγηση μαθητών
Η αξιολόγηση των μαθητών θα σχετίζεται με την επίτευξη ή όχι των στόχων που τέθηκαν αρχικά. Θα συνεκτιμηθούν οι γραπτές απαντήσεις των ομάδων στο φύλλο εργασίας, η συνεργασία των μελών των ομάδων κατά τη διάρκεια της έρευνας και η συμμετοχή των ομάδων στην τελική συζήτηση.
Κριτική
Βασικό στοιχείο της διδακτικής παρέμβασης είναι η αποφυγή δοσμένων απαντήσεων και η χρήση των ΤΠΕ όχι μόνο ως συμπληρωματικό υλικό του διδακτικού εγχειριδίου αλλά ως ένα περιβάλλον ανίχνευσης των πηγών και διασταύρωσης πληροφοριών. Βέβαια δίνεται ένα έτοιμο υλικό στους μαθητές, δηλαδή δεν ανατρέχουν μόνοι τους στη συγκέντρωση των πηγών. Ωστόσο αυτός ο συνδυασμός εικόνας και κειμένου βοηθά το μαθητή να κάνει τους απαραίτητους συσχετισμούς, να προβληματιστεί, και ενδεχομένως να εμβαθύνει σε σημεία ή πτυχές της ιστορικής γνώσης που τον αφορούν περισσότερο. Είναι ένας καλός τρόπος παρουσίασης ενός ιστορικού φαινομένου με πιο λεπτομερειακό και αποτελεσματικό τρόπο.
Βιβλιογραφία
E.R. Dodds “ Οι Έλληνες και το Παράλογο» μετάφρ. Γιατρομανωλάκης εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996
Βαλαβάνης Πάνος: «Ιερά και αγώνες στην αρχαία Ελλάδα» εκδ. Καπόν , Αθήνα 2004.
H. W. Parke: «Ελληνικά μαντεία» μτφ Αν. Βοσκού εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα, 1979.
Δάκαρης Σ . «Δωδώνη. Αρχαιολογικός οδηγός», Ιωάννινα 1986
Ν. Παπαχατζή, Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις, Βοιωτικά –Φωκικά, Εκδοτική Αθηνών1981, σελ 234-8 και 244-257.
Παναγόπουλος Ιωάννης: «Η εκκλησία των προφητών» Αθήνα , 1979
Εφημερίδα « Η καθημερινή» Επτά Ημέρες , Αφιέρωμα στο Ελληνικό Παιχνίδι 21-12-1997.
Εφημερίδα « Η καθημερινή» Επτά Ημέρες , Αφιέρωμα στα «όνειρα» 5-1-2003
Εγκυκλοπαίδεια , Πάπυρος, Λαρούς , Μπριτάνικα τόμος 40ος
Αλ . Παπαδιαμάντης: Τα Άπαντα, τόμος τρίτος διήγημα «Θέρος-έρως»
Δικτυογραφία
http://www.apologitis.com/gr/ancient/manteia.htm
http://www.kathimerini.gr/
http://mythologia.8m.com/geometria.html
http://mythics.info/greek/mythologia/orakel_gr.htm
http://www.geocities.com/artofwise/Manteia.html
Φύλλο Εργασίας 1ο – Ομάδα Α ΄
Τίτλος: Τα αρχαία μαντεία στην Ελλάδα
Οι μαθητές της Α ομάδας θα συλλέξουν πληροφορίες για τα σπουδαιότερα ελληνικά μαντεία της αρχαιότητας από τις πηγές που έχουν στη διάθεσή τους. στο τέλος αφού καταγράψουν με τη βοήθεια των ερωτήσεων τις εντυπώσεις τους θα τις παρουσιάσουν στις άλλες ομάδες.
1. Προσέξτε τον ακόλουθο χάρτη και εντοπίστε τα σπουδαιότερα μαντεία στον Ελλαδικό χώρο. Για τη θέση τους και τις αποστάσεις τους από διάφορες περιοχές της Ελλάδος και της Ασίας μπείτε στην ιστοσελίδα: http://mythologia.8m.com/geometria.html και παρατηρείστε τους χάρτες που υπάρχουν. Να καταγράψετε σύντομα τα σχόλιά σας.
2. Παρακολουθείστε το βίντεο από το History Channel, διαβάστε την πηγή 1 , δείτε την εικόνα Α και παρουσιάστε την ιστορία του μαντείου των Δελφών.
Α. Πότε ήκμασε.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Β. Πώς γινόταν η χρησμοδότηση και πότε.
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Γ. Ποιοι επισκέπτονταν το μαντείο για να πάρουν χρησμό.
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Δ. Τι σας εντυπωσιάζει ιδιαίτερα.
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. Προσέξτε τη Β εικόνα και μιλήστε για τη μορφή των χρησμών και το κατά πόσο ήταν ξεκάθαροι και κατανοητοί;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Μελετείστε την πηγή 2 και 3 και προσέξτε την εικόνα Γ και Δ .
Α. Τι γνωρίζουμε για την ίδρυση του μαντείου της Δωδώνης;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β. Περιγράψτε σύντομα τη μαντική διαδικασία στη Δωδώνη.
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Γ. Γιατί μας είναι λιγότερο γνωστό το μαντείο σε σχέση με αυτό των Δελφών;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
5. Παρατηρείστε την εικόνα Ε:
α. Ποιο μαντείο της αρχαιότητας αφορά; ...........................................................................
β. Τι ακριβώς γινόταν εκεί;.....................................................................................................
Φύλλο Εργασίας 2ο – Ομάδα Β ΄
Τίτλος: Οι μάντεις και οι τρόποι της μαντικής τέχνης
Οι μαθητές της Β ομάδας θα συλλέξουν πληροφορίες για τους μάντεις και τις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα για να προβλέψουν το μέλλον παρατηρώντας παράλληλα κατά πόσο κάποιοι από αυτούς τους τρόπους υπάρχουν και σήμερα.
1. Διαβάστε προσεκτικά το κείμενο 1:
α. Ποιες ήταν οι ικανότητες των μάντεων;
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
β. Ποια είδη μαντείας υπάρχουν σύμφωνα με τον Κικέρωνα;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Παρατηρείστε προσεκτικά την εικόνα Α:
Α. Ποιοι εικονίζονται;
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β. Ποιες πληροφορίες συλλέγουμε για τα πρόσωπα αυτά;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. Μελετώντας το κείμενο 2 και την εικόνα Β ποιους τρόπους μαντείας εντοπίζετε; Ποιος σας είναι ο πιο γνωστός;
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Παρατηρείστε τις εικόνες Γ και Δ:
α. Για ποια μέθοδο πρόγνωσης και θεραπείας γίνεται λόγος;
...................................................................................................................................................
β. Ποια εποχή αντιπροσωπεύουν οι δύο εικονικές αυτές πηγές; Τι συμπεράσματα βγάζουμε από τη σύγκρισή τους;
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
5. Διαβάστε το κείμενο 3:
α. Να παρουσιάσετε το παραμύθι και το ρόλο του ονείρου σε αυτό.
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
β. Γνωρίζετε ανάλογα παραμύθια στα οποία υπάρχουν όνειρα;
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
6. Παρατηρείστε την εικόνα Ε: Τι εξυπηρετεί στην εξέλιξη της υπόθεσης της Οδύσσειας το όνειρο στο συγκεκριμένο σημείο;
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Φύλλο Εργασίας 3ο – Ομάδα Γ ΄
Τίτλος: Η αγωνία της πρόγνωσης
Οι μαθητές της Γ ομάδας θα συλλέξουν πληροφορίες για τους τρόπους που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος να μάθει το μέλλον του όχι μόνο στην αρχαιότητα αλλά και μετέπειτα.
1. Διαβάστε το κείμενο 1ο:
Α. Γιατί σταματά η ακμή των μαντείων;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β. Τι μαρτυρά τη συνεχή διάθεση του ανθρώπου να μάθει για το μέλλον του;
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Αφού μελετήσετε το κείμενο 2 και την εικόνα 1
Α. Να πείτε ποιος αντικατέστησε τους μάντεις στα πρώτα χριστιανικά χρόνια;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β. Ποια είναι η τύχη των προφητών και γιατί;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. Διαβάστε το απόσπασμα από το διήγημα του Παπαδιαμάντη «Θέρος-Έρως»
Α. Σε ποιον καταφεύγει ο ήρωας να μάθει για την τύχη του και ποια μέσα χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο άτομο για να του δώσει απαντήσεις;
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β. Γνωρίζετε ανάλογα περιστατικά σήμερα;
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Παρατηρείστε τις εικόνες 2, 3, 4 και αναφέρετε τους τρόπους πρόγνωσης με τους οποίους σχετίζονται. Γνωρίζετε κάποιον επιπλέον εσείς σήμερα;
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Καλή αρχή και ... ζέστες με φούντες!
:-) Πολύ καλημέρα σου Αθηνούλα!
Καλή αρχή στο blog σου!
Thanks για την πρόσκληση!
Φιλιά πολλά, ελαφρώς δροσιστικά με αγιώτικο αεράκι,
μιας και από αύριο έρχεται νέο κύμα καύσωνα!
Καλή αρχή στο blog σου!
Thanks για την πρόσκληση!
Φιλιά πολλά, ελαφρώς δροσιστικά με αγιώτικο αεράκι,
μιας και από αύριο έρχεται νέο κύμα καύσωνα!
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)